zaterdag 30 juli 2011

145 jaar trams in Rijswijk

RIJSWIJK - Elke maand verzorgt de Historisch Vereniging Rijswijk een historisch verhaal in Groot Rijswijk. Deze keer is er aandacht voor 145 jaar tram.
Foto: PR
Foto: PR

Sinds kort lopen er vijf tramlijnen door Rijswijk: de lijnen 1, 10, 15, 17 en 19. Hoogste tijd om de geschiedenis van 145 jaar kort te beschrijven. In 1866 was de start van lijn 1 naar Delft, een paardentram getrokken door twee paarden. De wielen hadden brede velgen, geschikt voor rails maar ook voor de (lage) Hoornbrug waar geen tramspoor lag. Het traject liep van het Huygensplein in Den Haag via de Rijswijkseweg, de Haagweg, de Delftweg over de Oude Delft naar de Rotterdammerpoort.
De eerste klas had een coupe voorin, de tweede klas een achteringang met ook nog een trapje naar boven voor bankjes op het dak in de open lucht. Na dit particulier initiatief werd de dienst in 1887 door de HTM met stoomtram voortgezet.
In de jaren twintig kwamen er grote veranderingen. Allereerst de omschakeling naar elektrische trams op het traject naar Delft. Voor een soepele dienstregeling werd in 1924 een tweede brug (schutbrug) over de Vliet aangelegd, ter hoogte van de Populierlaan met enkelspoor over de Huis te Hoornkade. Een uitgebreid seinlichtenstelsel hielp de bestuurders bij hun keuze: Hoornbrug of schutbrug. Deze brug heeft tot 1947 dienst gedaan toen het dubbelspoor achter het Tolhuis aan de Delftweg was aangelegd (1931) en de nieuwe, hogere Hoornbrug, voorlopig met enkel spoor functioneerde (1947).
Zolang de elektrificatie naar Delft nog niet gereed was en wel in Den Haag en Rijswijk kwam er alvast een lokale dienst Den Haag-Rijswijk (met een keerlus in de wijk Leeuwendaal). Eindpunt was de Prinsesselaan en naast Hotel Leeuwendaal in de Oranjelaan het beginpunt. Op 7 februari 1923 werd deze lijn feestelijk geopend en ze heeft tot 1933 gefunctioneerd.
In de jaren dertig kwam er ook een volwaardige lijn, die via de Geestbrugweg naar station Voorburg liep en deze is uiteindelijk tramlijn 10 genummerd. Dit nummer was eerst voorbehouden aan de lijn vanuit Den Haag, die door de Draaistraat, naar de Trekvliet liep.
In afwachting van een nieuwe, stevigere Geestbrug in 1933 werd de lijn in 1931 alvast met een keerlus op de Cromvlietkade ingevoerd. Zo zijn er dus wel tijdelijke eindpunten in Rijswijk geweest maar tegenwoordig lopen alle tramlijnen door Rijswijk naar andere bestemmingen.
De tramlijnen 15, 17 en 19 zijn van veel recenter datum en onderdeel van het openbaar vervoersysteem voor de Vinexlocaties van Den Haag.

Reageren? Dat kan via www.grootrijswijk.nl en www.historischeverenigingrijswijk.nl. Meer informatie over de historische vereniging is verkrijgbaar bij het secretariaat aan de Van Vredenburchweg 3, 2282 SC Rijswijk of via de email: secretariaat@historischeverenigingrijswijk.nl. Ook voor informatie over het lidmaatschap.